ORIGINAL_ARTICLE
سخن آغازین
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1962_4ed71d1c5979b4f0057cd417a6b8ff8d.pdf
2016-03-20
5
7
ORIGINAL_ARTICLE
سبک زندگیِ ترجمه شده: تحلیلی نشانه- پدیدارشناختی از مترجم دردها اثر جومپا لاهیری
مقالۀ حاضر بازنماییِ سبکِ زندگی مهاجر را در اثری ادبی با استفاده از طرحِ مدلی نظری که از آمیختگیِ اندیشۀ پدیدارشناسی و نشانهشناسی ابداع شده است، تحلیل میکند. پس از معرفیِ مدلِ نظری نشانه - پدیدارشناسی، تعریفی نو از «سبک زندگی» طرح میشود که در نسبتِ «التفاتیِ» سوژه با ابژهها و کنشها شکل میگیرد و از این رهگذر به هر یک از دو سوی تبادل، دلالت، ارزش و هویت میبخشد. بر این اساس، الگوی معرفیشده در این مقاله برای تحلیل سبک زندگی به چهار کنشِ تفاوت، همسانی، پیوند و ترجمه اشاره میکند. در ادامه، این چهار کنش با تحلیلی نشانه-پدیدارشناختی در مجموعه داستانهای کوتاه جومپا لاهیری با عنوان مترجم دردها پی گرفته میشود. در پایان این نتیجه پیشنهاد میشود که مهاجر در ارتباط تعاملی یا پدیدارشناختی با دیگران و ابژههای اطراف خود سبکهای زندگی متفاوتی را تجربه میکند. او هم تمایز خود را با دیگری به واسطۀ حفظِ سبکِ زندگی سرزمین مادری تثبیت میکند، هم کوشش میکند با دیگری با تقلیدِ سبک زندگیِ میزبان همسان شود، هم با دیگری آمیخته میشود و سبک زندگی هیبرید میآفریند و هویتی پیوندخورده میسازد و از همه مهمتر، با عبور و گذر دائم میان دلالتهای سبکهای زندگی سرزمینهای مادر و میزبان، هویتهای خود را مرتب ترجمه میکند.
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1898_fd24db3d5dc323ea1fb68bfc6bf803ee.pdf
2016-03-20
9
22
سبک زندگی
مهاجرت
نشانهشناسی
پدیدارشناسی
جومپا لاهیری
مترجم دردها
امیرعلی
نجومیان
amiran35@hotmail.com
1
دانشیار ادبیات انگلیسی و نظریۀ ادبی دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
لاهیری، ج. 1385. مترجم دردها، ترجمه امیرمهدی حقیقت. تهران: نشر ماهی.
1
بابک معین، م. 1394. معنا به مثابه تجربه زیسته: گذر از نشانهشناسی کلاسیک به نشانهشناسی با دورنمای پدیدارشناختی. تهران: سخن
2
نجومیان، ا.ع. 1390. «تجربه مهاجرت و پارادوکس همانندی و تفاوت»، در نشانهشناسی فرهنگ(ی): مجموعه مقالات نقدهای ادبی-هنری، به کوشش امیرعلی نجومیان. تهران: سخن.
3
Edgar, A. and P. Sedgwick . 1999. Key Concepts in Cultural Theory, London: Routledge.
4
Hansen, T.I .2007. “Perception already stylizes: On Phenomenological Semiotics”, Semiotica 165-1/4: 315-335.
5
Van Leeuwen, T .2005. Introducing Social Semiotics, London: Routledge.
6
ORIGINAL_ARTICLE
اومبرتو اکو و بنیان نشانهشناختی تأویل
اومبرتو اکو با الهام از نگرشهای زبانشناختی یلْمْسلف و تأثیرپذیری از پرس در باب وجه تفسیری نشانه، که حاصل تأملات وی در باب معناپردازی نامحدود است، کوشیده است با تکیه بر روششناسی ساختگرا و پراگماتیسم آمریکایی نظرات بدیعی در باب چگونگی تأویل متن بهدست دهد. او با طرح موضوع «بنیانهای نشانهشناختی تأویل» نشان میدهد که تأویل به مثابه امری تلقی میشود که از تعامل خواننده و متن شکل میگیرد؛ به همین دلیل تأویل الزاماً در محدوده نیّت مؤلف باقی نمیماند و از آن فراتر میرود. بر این اساس مقاله حاضر میکوشد ضمن بررسی خاستگاههای نظری اندیشه اکو، استدلالهای وی را در این باره بررسی و تحلیل کند. در این بررسی مشخص میشود که تأویل اصیل[1] در برابر تأویل نابههنجار[2]- که اساساً مستلزم خوانشی سوژهمحور است- ناشی از نوعی آزادی در عین محدودیت است؛ به بیانی سرراستتر، متن بر اساس قابلیتهای نشانهشناختی خود، خواننده را در مسیرهای مشخصی از جریان تأویل پیش میبرد؛ مسیرهایی که میتوان با مطالعه نشانهشناختی اثر آنها را پیشبینی و تبیین کرد.[1]. authentic interpretation[2]. abberant interpretation
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1856_9ebb9b89a838cb5cd4b6fe1814735bfc.pdf
2016-03-20
23
47
اومبرتو اکو
نشانهشناسی
تأویل
رانش تفسیری
گشودگی اثر
دیالکتیک متن و خواننده
مسعود
آلگونه جونقانی
algooneh@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
احمدی، ب. 1382. ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
1
اکو، ا. 1387. نشانهشناسی، ترجمه ا. پیروز، تهران: نشر ثالث.
2
تادیه، ژ. ا. 1378. نقد ادبی در قرن بیستم. ترجمه م. نونهالی. تهران: نشر نیلوفر.
3
خدایی، ن. 1388. «نقدی بر نظریههای هرمنوتیک ادبی». پژوهش ادبیات معاصر جهان، (25): 49 – 64.
4
دهباشی، ش. 1385. «کتابشناسی اومبرتواکو به زبان فارسی». بخارا، (52): 541-542.
5
رحیمی، ف. 1390. «جایگاه متن، مولف و خواننده از دیدگاه امبرتو اکو». ادب پژوهی، 5 (18): 125-143.
6
رورتی، ر. 1385. «دیدگاه اومبرتو اکو درباره تاویل». ترجمه ع.ح. آذرنگ و ن. نادری. بخارا، (25): 148-165.
7
سجودی، ف. 1387. نشانهشناسی کاربردی، تهران: نشر علم.
8
سلدن، ر. ویدوسون، پ. 1384. راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه ع. مخبر. تهران: طرح نو.
9
ضیمران، م. 1385. «اومبرتو اکو و نشانهشناسی». بخارا، (25): 217-226.
10
کاپوزی، ر. و ک. والِس. 1383. «متن بسته/متن گشوده». دانشنامه نظریه ادبی معاصر، ا.ر. مکاریک. ترجمه م. مهاجر و م. نبوی. تهران: نشر آگه.
11
وندندورپ، ک. 1383. «ایزوتوپی». دانشنامه نظریه ادبی معاصر، ا.ر. مکاریک. ترجمه م. مهاجر و م. نبوی. تهران: نشر آگه.
12
Bianchi, C & Gieri, M. 2009. "Eco’s Semiotic Theory", cited in New Essays on Umberto Eco. Cambridge. Cambridge University Press: 17-33.
13
Culler, J. 1992. "In Defense of Over-interpretation" cited in Interpretation and Over-interpretation. ed. S.Collini. Cambridge: Cambridge University Press: 109-123.
14
Eco, U. 1976. A Theory of Semiotics. Bloomington: Indiana University Press.
15
_______________. 1984a. Semiotics and the Philosophy of Language. Bloomington: Indiana University Press.
16
_______________. 1984 b. The Role of the Reader: Explorations in the Semiotics of Texts. Bloomington: Indiana University Press.
17
_______________. 1989. The Open Work. translated by A.Cancogni. with an introduction by D.Robey. Cambridge & Massachusetts: Harvard University Press.
18
_______________. 1992a. "Between Author and Text". cited in Interpretation and Over-interpretation. edited by S.Collini. Cambridge. England: Cambridge University Press: 67-88.
19
_______________. 1992b. "Over-interpreting Text", cited in Interpretation and Over-interpretation, ed. Stefan Collini, Cambridge: Cambridge University Press: 45-66.
20
_______________. 1992c. "Interpretation and History" cited in Interpretation and Over-interpretation. ed. Stefan Collini. Cambridge: Cambridge University Press: 23-43.
21
_______________. 1994. The Limits of Interpretation. Bloomington: Indiana University Press.
22
_______________. 2014. From the Tree to the Labyrinth: Historical Studies on the Sign and Interpretation, translated by Anthony Oldcorn. Cambridge. Massachusetts and London: Harvard University Press.
23
Peirce, C.S. 1931-1958. Collected Papers of Charles Sanders Peirce. Volumes I-VI, ed. by Charles Hartshorne and Paul Weiss. 1931-1935. Volumes VII-VIII, ed. by Arthur W. Burks, 1958. Cambridge, Mass: Harvard UP.
24
Rorty, R. 1992. "The Pragmatist's Progress", cited in Interpretation and Over-interpretation, ed. Stefan Collini, Cambridge: Cambridge University Press: 89-108.
25
ORIGINAL_ARTICLE
برابر خوانی هایدن وایت و گرین بلات در خوانش متون سیاسی
درک رابطه متقابل تاریخ و ادبیات از دیرباز مدنظر بزرگان عرصه سخنوری بوده است. رد این رابطه را میتوان در نوشتارهای افلاطون و ارسطو یافت. از 1980 با پیدایش نو تاریخگرایی دو بودگی بین تاریخ و ادبیات که از زمان ارسطو به بعد شیوه غالب اندیشه بوده، فروریخت و با نظریات هایدن وایت و گرین بلات که از منظری متفاوت به تاریخ و ادبیات مینگریستند پیوند دوسویه این دو مطرح شد. هایدن وایت از سکوی زبان به تاریخ مینگرد و اعتقاد دارد واقعیت تاریخی همیشه از طریق روایتهایی ساخته میشوند که آنها را تاریخدانان برساختهاند. برای گرین بلات متون ادبی ابزار قدرت هستند که قابلیتهای لازم را برای نمایش کنشهای اعمال قدرت و نیز مقاومت در برابر قدرت به آنها میدهد. در برابر خوانی تاریخ و ادبیات، نو تاریخگرایی، روابط مربوط به قدرت را بهعنوان مهمترین زمینه هر متن قلمداد میکند و به متن ادبی بهعنوان فضایی برای نمایش روابط مربوط به قدرت و تعامل گفتمانهای مختلف مینگرد. از این منظر نقد ادبی جدید افقی جدید فراروی متون سیاسی قرار میدهد به نحوی که برای تحلیل قدرت سیاسی میتوان از ابزارهای نقد ادبی همچون استعاره، مجاز، کنایه، آیرونی و همچنین شگردها و تمهیدات روایی سود جست.
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1956_8cf4339de716243a167341886e273e6e.pdf
2016-03-20
49
74
تاریخ
ادبیات
سیاست
فراتاریخ
نقد ادبی مدرن
مهدی
نجف زاده
m.najafzadeh@um.ac.ir
1
استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
سید مرتضی
حافظی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
احمدی، ب. 1387. رساله تاریخ جستاری در هرمنوتیک مدرن. تهران: نشر مرکز.
1
ارسطو. 1347. فن شعر، ترجمه ع.ح. زرینکوب. تهران: امیرکبیر.
2
امیر خانلو، م. 1392. مونالیزای ادبیات، مقالاتی درباره هملت، تهران: نیلوفر.
3
استنفورد، م. 1389. درآمدی بر فلسفه تاریخ، ترجمه ا. گل محمدی. تهران: نشر نی.
4
بارت، ر. 1373، «گفتار تاریخی». ترجمه ف.ا. پاکزاد. ارغنون، (4)1: 83- 95.
5
برسلر، چ. 1386. درآمدی بر نظریهها و روشهای نقد ادبی، ترجمه م. عظیمی فرد. تهران: نیلوفر.
6
جنکینز، ک. 1387. بازاندیشی تاریخ، ترجمه ح.ع. نوذری، تهران: انتشارات آگاه.
7
حقیقی، م. 1392. نمونههایی از نقد پسامدرن (سرگشتگی نشانهها). تهران: نشر مرکز.
8
خالقی، ا. 1382. قدرت، زبان، زندگی روزمره در گفتمان فلسفی سیاسی معاصر، تهران: نشر مرکز.
9
فوره، ف. 1389. «از تاریخ روایی تا تاریخ مسئلهمحور». تاریخ و روایت، ویراستار ج. رابرتز. ترجمه ج. فرزانه دهکردی. تهران: انتشارات امام صادق. صص 197- 218.
10
لمون، ام.سی. 1389. «ساختار روایت». تاریخ و روایت، ویراستار ج. رابرتز. ترجمه ج. فرزانه دهکردی. تهران: انتشارات امام صادق. صص 153- 196.
11
مارش، د. و استوکر، ج. 1378. روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه ا. م. حاجی یوسفی. تهران: نشر مطالعات راهبردی.
12
راغب، م. 1391. دانشنامه روایت شناسی، تهران: نشر علم.
13
فرنز، ل. 1386. لویی آلتوسر، ترجمه ا. احمدی آریان. تهران: نشر مرکز.
14
فی، ب. 1381. فلسفه امروزین علوم اجتماعی، ترجمه خ. دیهمی. تهران: طرح نو.
15
قادری، ح. 1379. اندیشههای سیاسی در قرن بیستم. تهران: سمت.
16
قانونپرور، م. 1392. در آیینه ایرانی؛ تصویر غرب و غربیها در داستان ایرانی، ترجمه م. نجفزاده. تهران: تیسا.
17
کلیگز، م. و ولیزاده، و. 1385. «ماشینهای ایدئولوژی التوسر و دستگاههای ایدئولوژیک دولت». مجله خردنامه همشهری، (6): 60-61.
18
لیتل، د. 1388. تبیین در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالکریم سروش. تهران: صراط.
19
مکاریک، ا. 1384. دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، ترجمه م. مهاجر و م. نبوی، تهران: آگه.
20
نجفزاده، م. 1392. «بازخوانی روایی اضمحلال فئودالیسم اروپایی در ادبیات دوره ویکتوریایی با تأکید بر متن بلندیهای بادگیر». رهیافت سیاستهای بینالمللی، (34): 139-160.
21
میرزا بابازاده فومشی، ب. 1391. «نقد مقاله جنسیت، قدرت و کاربرد زبان از دیدگاه تاریخ گرایی نوین در کلنگری گلن راس اثر دیوید ممت». فصلنامه نقد ادبی، (20): 219-226.
22
وارد، گ. 1389. پست مدرنیسم . ترجمه ق. فخر رنجبری و ا. کرمی. تهران : نشر ماهی.
23
هرمن، د. 1393. عناصر بنیادین در نظریه روایت، ترجمه ح. صافی، تهران: نشر نی.
24
Gallagher, C. and Greenblatt,A. 2000. Practicing New Historicism, Chicago: University of Chicago press.
25
Greenbelt, s. 1980. Renaissance Self - Fashioning: From More to Shakespeare, Chicago; University of Chicago Press.
26
_______ . 1988. Shakespearian Negotiation; The Circulation of Sosial Energy in Renaissance England, Oxford: Clarendon Press.
27
______ .1989. Towards Poetic of Culture. The New Historicism. ed H. Aramveeser: New York and London. Routledg.
28
_______ . 2000. Practicing New Historicism, Chicago: University of Chicago press.
29
_______ .2005. Towards a Poetics of Culture, New York: Monitor.
30
Kansteiner, W. 1993. "Hayden Whites Critique of the Writing of History". Historyand Theory, (32): 273-295.
31
Lodge, D. ed. 2000. Modern Criticim and Theory, London: Longma. Harlow.
32
White, H. 1973. Methhistory; the Historical Imaginan in Nineteenth Century Europ ,Baltimore: Johns Hopkins University Press.
33
_______ .1978. Tropics of Discourse: Essays in Cultural Criticism, Baltimore: Johns Hopkins University Press.
34
_______ .1984. "The Question of Narrative in Contemprory Historical Theory". History and Theory, London: Routledge
35
_______ .2010. The Fiction of Narrative: Essys on History Theor, Litera
36
ture, and Theory, Baltimore: Johns Hopkings University Press.
37
ORIGINAL_ARTICLE
نشانه - معناشناسی عاطفی گسست و انسداد گفتمانی در داستان حسنک وزیر
عواطف می توانند باعث پیوست یا گسست گفتمان شوند. سازوکار وجوه حسی و عاطفی در داستان تراژیک حسنک وزیر در تاریخ بیهقی، به شکست گفتمانی منجر میشود. در مقالۀ حاضر بر اساس روش تحلیل گفتمان مبتنی بر پدیدارشناسی حواس و عواطف می کوشیم این نکته را آشکار سازیم که زیرساخت عاطفی تعیینکننده و تمایزبخش در داستان حسنک وزیر از «تحقیر اجتماعی و بیناسوژگانی» نشات می گیرد که شخصیت منفی عاطفی داستان (بوسهل) تجربه میکند و به عواطفی چون «تشفی، تعصب و انتقام» میانجامد که وجه تشفیگرانه آن حتی پس از انتقام جریان دارد. شدت وجه عاطفی از سوی این کنشگر منفی در راستای ارائه یک گزاره کلی ناظر به کنش سیاسی خردگرایانه است؛ در عین حال، وجه عقلایی داستان بر شخصیت خردگرا و پیچیده داستان (سلطان مسعود غزنوی) استوار است که گزارههای عقلایی را در متن تولید میکند اما به لحاظ اشتراک در تحقیر سوژگانی با بوسهل پیوند و با حسنک گسست گفتمانی مییابد و از این رو این شخصیت خردگرا علیرغم تعیینکنندهبودن و برخورداری از قدرت اصلی در تعیین سرنوشت گفتمان، در لایه دوم پیرنگ قرار میگیرد
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1874_f78dab214debd6007c038fb6d6ecd89e.pdf
2016-03-20
75
92
عاطفه
گفتمان
انسداد گفتمانی
تراژدی
داستان حسنک وزیر
ساره
زیرک
1
استادیار دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
LEAD_AUTHOR
آیتی، ا. و ن. اکبری. ۱۳۹۱. «تحلیل نشانه-معناشناختی احساس حسادت در داستان طلب آمرزش اثر صادق هدایت». جستارهای زبانی، 7(2): ۱-۱۷.
1
ارسطو .۱۳۶۹. فن شعر، ترجمه ع.ح. زرین کوب. تهران: طرح نو.
2
ــــــــــــــــــ . ۱۳۸۵. اخلاق نیکوماخوس، ترجمه م. ح. لطفی، تهران: امیرکبیر.
3
اسلامی ندوشن، م.ع. ۱۳۳۸. «یک سرنوشت ممتاز؛ حسنک وزیر». یغما، ج ۱۲. (5): ۹۸-۱۹۳.
4
افتخاری، م. م. ۱۳۷۳. شخصیتهای تاریخ بیهقی و تحلیلی از اسمها، پایان نامه ارشد. زبان و ادبیات فارسی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
5
بابکمعین، م. ۱۳۹۱. «تحلیل نشانه شناختی مفهوم بین الاذهانی حسادت در رمان قوی همچون مرگ اثر موپاسان». پژوهشهای ادب و زبان فرانسه، (1): ۳۵-۵۴.
6
بهنام، م. ۱۳۸۹. «ریخت شناسی داستان حسنک وزیر به روایت بیهقی». پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال چهارم. 1(4): ۱۳۱-۱۵۰.
7
بیهقی، ا. ۱۳۷۱. تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر علی اکبر فیاض، تهران: نشر علم.
8
جهاندیده، س. ۱۳۷۹. متن در غیاب استعاره، تهران: چوبک.
9
چرمگیعمرانی، م. ۱۳۸۹. «هنرسبکی بیهقی در توصیف داستان حسنک وزیر». سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، ۳ (4 (10)): ۱۰۳ -۱۲۲.
10
حری، ا. ۱۳۸۹. «همبستگی سطوح روایت و فراکردهای هلیدی در داستان حسنک وزیر». ادب پژوهی، (12): ۶۹-۸۷.
11
خادمی، م.ص. ۱۳۸۵. «شخصیتها در تاریخ بیهقی». رشد آموزش زبان و ادب فارسی. ۲۰ (2): ۸-۱۲.
12
رسولی، ح و ع. عباسی. ۱۳۸۷. «کارکرد روایت در ذکر بر دار کردن حسنک وزیر از تاریخ بیهقی». پژوهش زبانهای خارجی، (45): ۸۱-۹۷.
13
رضوانیان، ق و ع.ر. پورشبانان. ۱۳۸۹. «نمایش شخصیت ها و شخصیت های نمایشی در تاریخ بیهقی». پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی، 1(2): ۵۱-۶۴.
14
رضی، ا. ۱۳۸۳. «داستانوارگی تاریخ بیهقی». نامه فرهنگستان، 6 (3): ۶-۱۹.
15
شعیری، ح.ر. ۱۳۸۵. تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناختی گفتمان، تهران: سمت.
16
ــــــــــ . ۱۳۸۸. «از نشانهشناسی ساختگرا تا نشانه-معناشناسی گفتمانی». فصلنامه تخصصی نقد ادبی، 2(8): ۳۳-۵۱.
17
شفیعی، م. ۱۳۸۸. «تراژدیهای تاریخ بیهقی»، یادنامه ابوالفضل بیهقی، به کوشش م. ج. یاحقی، مشهد: دانشگاه فردوسی: ۲۹۹-۳۱۲.
18
علیزاده، ن و ط. نظریانامق. ۱۳۹۰. «نقد شخصیت در آثار داستانی صادق هدایت». فصلنامه زبان و ادب فارسی. تبریز: دانشکده ادبیات و علوم و انسانی، بهار و تابستان. ۵۴ (۲۲۳): ۱۵۱-۱۹۰.
19
فوکو، م. ۱۳۸۹. دیرینهشناسی دانش. ترجمه ع. سواری، تهران: گام نو.
20
کابلی، پ و ل. یانتس. ۱۳۸۰. نشانهشناسی (قدم اول)، ترجمه م. نبوی، تهران: شیرازه.
21
کاووسیحسینی، م. ۱۳۸۹. «بررسی شیوه های داستان پردازی بیهقی در داستان بر دار کردن حسنک وزیر». نامه پارسی، (52): ۱۱۷-۱۲۷.
22
گرماس، آ. ژ. ۱۳۸۹. نقصان معنا. مترجم ح. شعیری، تهران: نشر علم.
23
گلیزاده، پ و ع. یاری. ۱۳۸۸. «بررسی قابلیت های نمایشی داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی». جستارهای ادبی، (16): ۶۹-۸۶.
24
متینی، ج. ۱۳۸۸. «سیمای مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی». یادنامه ابوالفضل بیهقی، به کوشش م. ج. یاحقی، مشهد: دانشگاه فردوسی: ۴۰۷-۴۵۵.
25
همایونکاتوزیان، م.ع. ۱۳۷۴. «ذکر بر دارکردن امیر حسنک وزیر: ملاحظاتی پیرامون جامعهشناسی تاریخی ایران». ترجمه ق. سلیمانی. چهارده مقاله در ادبیات، اجتماع، فلسفه و اقتصاد، تهران: مرکز.
26
یوسفی، غ، ۱۳۸۶. برگهایی در آغوش باد، تهران: علمی.
27
ORIGINAL_ARTICLE
خوانش شعر «مرگ ناصری» از منظر آرای لکان
یکی از پرکاربردترین رویکردهای نظریه ادبی معاصر، نقد روانکاوانه است. با کاربرد این نظریه در خوانش متون ادبی، میتوان به لایههای زیرین آثار ادبی پی برد. این نوشتار، با بهرهگیری از مفاهیم بنیادی نظریۀ روانکاوی ژاک لکان، روانکاو نو فرویدی، کاربرد این مفاهیم را در شعر معروف «مرگ ناصری» شاملو نشان میدهد. ابتدا برای رسیدن به هدف مقاله، چارچوب روانکاوانۀ لکان توضیح داده میشود که در بردارندۀ مفاهیمی چون امرخیالی، امر نمادین، امر واقعی، اُبژۀ دیگری کوچک و دیگری بزرگ است. سپس با کمک این مفاهیم، شعر«مرگ ناصری» شاملو به منظور دستیابی به لایههای پیچیده و مباحث ضمنی، نقد و تحلیل میشود. عیسی در ناصره متولد شد، از این رو شاملو او را ناصری مینامد. ناصری کسی است که میخواهد با گسترش رحم خود، جامعه را در جهت دیگریِ بزرگ نجات بخشد. این ویژگی در امر نمادین رخ میدهد، اما معمولاً رحم و دوست داشتن بعد از دنیای خیالی اتفاق نمیافتد. این بررسی، نوعی تحلیل متنی برای شناخت هرچه بیشتر لایههای ضمنی و پنهان شعر را به دست میدهد.
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1915_1887603bd698834eaf9172a0f30054e2.pdf
2016-03-20
93
115
دیگری بزرگ
نظم سهگانۀ لکان
اُبژه
مرگ ناصری
شاملو
نرگس
مرادی
narges.m1357@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
علی
تسلیمی
taslimy1340@yahoo.com
2
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
AUTHOR
محمدعلی
خزانه دارلو
khazanehdar@gmail.com
3
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
AUTHOR
آریان، ق. 1378. چهرۀ مسیح در ادبیات فارسی، تهران: سخن.
1
آیدنلو، س. 1387. «سوگواری جانوران و طبیعت». مزدکنامه، (1): 170-173.
2
باران، ب. 2011. «خصیصههای تولید شعر شاملو». تارنُمای شخصی، http://www.matneno.com/?p=2409
3
http://archive.fdn.ir/content/view/34743/40
4
بلمه، ب. 1389. «نگاهی به دو شعر زیبای شاملو در مورد مسیح». تارنُمای شخصی، http://majhoolat.blogfa.com/post-7.aspx
5
پاینده، ح. 1388. «نقد شعر زمستان از منظر نظریۀ روانکاوی لکان». فصلنامۀ زبان و ادب پارسی، (42): 27-46.
6
تسلیمی، ع. 1388. نقد ادبی، تهران: آمه.
7
حقوقی، م. 1376. شعر زمان ما1، احمد شاملو. تهران: نگاه.
8
حمیدیان، س. 1372. درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران: مرکز.
9
راباته، ژ.م. 1382.«پیشدرآمدی بر ژاک لکان». ترجمۀ فتاح محمدی. ارغنون، (22): 193-227.
10
راگلند، ا.1384«مفهوم رانۀ مرگ نزد لکان».ترجمۀ شهریار وقفیپور، ارغنون، شماره 26و27، صص381-341.
11
ربیعزاده، ع. 1386. «از مهر تا مسیح». چیستا، (241): 39-42.
12
زائری، ق. بیتا. «دیگری بزرگ سوار بر امر واقعی». مجلۀ پنجره (آرزوهای هگلی یک فیلسوف)، (74): 52-55.
13
ساراماگو، ژ. 1378. کوری، ترجمۀ اسدالله امرایی. تهران: مروارید.
14
شاملو، ا. 1377. مجموعه آثار، دفتر یکم، تهران: نگاه.
15
فرشید، س. و ب. دارابی. 1391. «نظمهای سهگانة لکان در نمایشنامۀ سیر طولانی شب»، نقد زبان و ادبیات خارجی، 5(9): 135-150.
16
غفاری، م. 1391. «بازی مرگ و زندگی»، کتاب ماه ادبیات، (68): 3-11.
17
کتاب مقدس. 1383. «ترجمه قدیم» شامل کتب عهد عتیق و عهد جدید ترجمۀ ف. خ. همدانی، و. گرن و هـ . مدرتن. تهران: اساطیر.
18
کزازی، م. ج. 1378. گزارش دشواریهای دیوان خاقانی، تهران:1378.
19
کلرو، ژ. 1385. واژگان لکان، ترجمۀ کرامت موللی. تهران: نی.
20
کمبل، ژ. 1380. قدرت اسطوره، ترجمۀ ع. مخبر. تهران: مرکز.
21
مکاریک، ا.ر. 1385. دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ م. مهاجر و م. نبوی. تهران: آگه.
22
کلیگز، م. 1388. درسنامۀ نظریۀ ادبی، ترجمۀ ج. سخنور و دیگران. تهران: مرکز.
23
موللی، ک. 1383. مبانی روانکاوی فروید- لکان. تهران: نی.
24
هومر، ش. 1388. ژاک لکان، ترجمۀ م. ع. جعفری و م. ا. طاهایی. تهران: ققنوس.
25
یعقوبی، ا. و. 1382. تاریخ یعقوبی، ترجمۀ م. ا. آیتی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
26
یونسکو، ا. 1385. کرگدنها. ترجمۀ ا. کامیابی مسک. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
27
Booker, K. 1996. A Practical Introduction to Literary Theory and Criticism, London: Blackwell.
28
Evans, D. 1997. An Introductory Dictionary of Lacanian Psychoanalysis .London & New York: Routledge.
29
Habib, R. 2005. A History of Literary Criticism: From Plato to Present. London: Blackwell.
30
_____________. 1988. The Seminar of Jacques Lacan Book II: The Ego in Freud's Theory and in the Technique of Psychoanalysis 1954-1955, Translated by S. Tomaselli. Cambridge University.
31
__________. 1993. The Seminar of Jacques Lacan, Book III : The Psychoses (1955-56). Trans & Notes: R. Grigg. London: Routledge.
32
__________. 1978. The Seminar of Jacques Lacan, Book XI: The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis ed. Jacques Lacan. Sheridan.A. New York:W.W.Norton & Company.
33
________. 1999. The Seminar of Jacques Lacan.Book XX. On Feminine Sexuality, The Limit of Love & Knowledge (encore) (1972-1973). Ed. J-A. Miller. Trans. B.Fink. London: Norton & Company.
34
__________. 1968. The Language of the Self. trans. Anthony Wilden. New York: John Hopkins University Press.
35
Ragland-Sullivan, E .1995. Essays on the Pleasures of Death: From Freud to Lacan, London: Routledge.
36
ORIGINAL_ARTICLE
ساختار زمان در رمان چشمهایش از منظر معنیشناسی شناختی
چگونه زمانِ گریزان، ناملموس و پنهان را در روایت داستانی تجربه میکنیم؟ در این مقاله، از منظر معنیشناسی شناختی، شیوۀ مفهومسازی زمان در قلمروی زبانشناسایی میگردد و پس از بازتعریف روایت از نگاه متمایز شناختی و آگاهی از نقش زمان در روایت داستانی، سازوکار عنصر زمان در رمان چشمهایش از بزرگ علوی مورد مطالعه قرار میگیرد. در بین جنبههای گوناگون زمان در روایت، در این اثر، ساختار زمان براساس رویدادهای داستان و نحوۀ پیوندخوردن این رویدادها در زنجیرۀ زمان مورد توجه است. با اتکا به نظریۀ فضاهای ذهنی و گونۀ متأخر آن یعنی آمیختگی مفهومی به بررسی این دو مسأله در رمان یادشده میپردازیم. نتیجۀ بهدستآمده از اعمال این دو نظریۀ معناشناختی بر روایت داستانی این است که فضاهای روایی در یک مسیر زمانی براساس سه عنصر زاویهدید، کانون و رویداد ساختارمییابند و هر یک از این فضاها بر پایۀ اجزای درونی خود و با توجه به الگویی مفهومی به یکدیگر پیوند میخورند و زنجیرۀ رویدادهای داستان را شکلمیدهند. بدینسان، این مقاله درصدد تبیین نحوۀ ساخت و پیدایش معنا، در سطح گفتمان است.
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1873_3a389d5e791ec335626114fa62130af4.pdf
2016-03-20
117
137
زمان
نظریۀ معاصر استعاره
نظریۀ فضاهای ذهنی
نظریۀ آمیختگی مفهومی
بزرگ علوی
فرهاد
دعوت خواه
f.davatkhah@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
محمد امین
صراحی
2
استادیار زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه گیلان
AUTHOR
بهزاد
برکت
behzadbarekat@yahoo.com
3
دانشیار زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه گیلان
AUTHOR
اردلانی، ش. 1387. «عامل زمان در رمان سووشون». زبان و ادبیات فارسی، 4(10): 9-35.
1
تولان، م. 1393. روایتشناسی: درآمدی زبانشناختی- انتقادی، ترجمۀ فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
2
رجبی، ز. و غلامحسینزاده، غ. و طاهری، ق. 1388. «بررسی رابطۀ زمان و تعلیق در روایت «پادشاه و کنیزک»». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، (12): 75-98.
3
سپانلو، م. ع. 1362. نویسندگان پیشرو ایران، تهران: زمان.
4
سجودی، ف و هـ . زیرراهی. 1388. «بررسی زمان فعل فارسی در بوف کور و سووشون براساس نظریۀ زمان هارالد واینریش». نقد ادبی، 2(6): 53-70.
5
سجودی، ف. و ز. قنبری. 1391. «بررسی معناشناختی استعارۀ زمان در داستانهای کودک به زبان فارسی». نقد ادبی، 5(19). 135-156.
6
صهبا، ف. 1387. «بررسی زمان در تاریخ بیهقی براساس نظریۀ «زمان در روایت»». پژوهشهای ادبی، 5(21): 89-112.
7
علوی، ب. (1383). چشمهایش. تهران: نگاه.
8
غلامحسینزاده، غ. و ق. طاهری و ز . رجبی. 1386. «بررسی عنصر زمان در روایت با تأکید بر حکایت «اعرابی درویش» در مثنوی». پژوهشهای ادبی، (16): 199-218.
9
گلفام، ا ، ع. کرد زعفرانلو کامبوزیا و س. حسندخت فیروز. 1388. «استعارۀ زمان در شعر فروغ فرخزاد از دیدگاه زبانشناسیِ شناختی». نقد ادبی، (7): 121-136.
10
Birx, H. J. 2009. Encyclopedia of Time. California: Sage Publications.
11
Cutrer, M. 1994. Time and Tense in Narrative and in Everyday Language (Doctoral Dissertation). Retrieved from http://www.cogsci.ucsd.edu.
12
Evans, V. 2003. The Structure of Time. Amsterdam: John Benjamins.
13
Evans, V & M. Green. 2006. Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
14
Fauconnier, G. 1997. Mapping Between Thought and Language. Cambridge: Cambridge University Press.
15
__________. 1994. Mental Spaces. Cambridge: Cambridge University Press.
16
Fauconnier, G & Turner, M. 2002. The Way We Think: Conceptual Blending and the Mind’s Hidden Complexities. NY, New York: Basic Books.
17
Herman, D. 2009. Basic Elements of Narrative. New Jersey: Wiley-Blackwell.
18
Herman, D. , M. Jahn & M-L. Ryan. 2005. Routledge Encyclopedia of Narrative Theory. NY; New York: Routledge.
19
Lakoff, G. & M. Johnson .1980. Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.
20
________________ . 1999. Philosophy in the Flesh. New York: Basic Books.
21
Talmy, L. 2000. Toward a Cognitive Semantics. 2 Volumes, Massachusetts: MIT.
22
Turner, M. 1996. The Literary Mind. Oxford: Oxford University Press.
23
http://www.hamshahrionline.ir/details/253738/world/internationalorganization
24
ORIGINAL_ARTICLE
نقد جامعهشناختی نمایشنامۀ چهارصندوق بهرام بیضایی
نمایشنامۀ چهارصندوق نوشتۀ بهرام بیضایی با درونمایۀ سیاسی _ اجتماعی در دهۀ چهل یکی از مناسبترین نمونههای آثار این نمایشنامهنویس برای نقد جامعهشناختی ادبیات است. نقد جامعهشناختی ادبیات با ایجاد پیوند میان اثر ادبی و جامعه توانسته جایگاه و اهمیت خود را در میان انواع نقد نشان دهد و در حال حاضر یکی از روشهای سودمند و کاربردی در بررسی آثار هنری به شمار میرود. روش مورد استفاده در این نوشتار روش ساختگرای تکوینی لوسین گلدمن است که ارکان و اصولی قابل ارتباط و تعمیمپذیر دارد. با بهرهگیری از این روش، نمایشنامه براساس شخصیتها که هر کدام نمایندۀ طبقهای خاص از مردم جامعه هستند، تحلیل شده و نهایتاً مشخص میشود که چگونه بهرام بیضایی با نگاه موشکافانه، دریافت خود را از حوادث اجتماعی و سیاسی که در بستر تاریخ معاصر در جریان است، در قالب یک اثر هنری متعهد و جهتبخش به مخاطب ارائه میدهد و در نقش منتقد اجتماعی باعث گسترش آگاهی جمعی میگردد.
https://naqd.guilan.ac.ir/article_1896_49ac4a1ac1ef0599d7365b4d3aca27c6.pdf
2016-03-20
139
161
نقد جامعهشناختی ادبیات
طبقات اجتماعی
بهرام بیضایی
نمایشنامۀ چهارصندوق
فرزانه
حیدری
farzaneh.heidari20@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد
AUTHOR
محبوبه
خراسانی
khorasani.m@ium.ac.ir
2
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد
LEAD_AUTHOR
فریدون
وحیدا
3
استاد گروه جامعهشناسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
آبراهامیان، ی. 1378. ایران بین دو انقلاب، ترجمه ا. گل محمدی و م. ا. فتاحی ولی لایی، تهران: نی.
1
ازغندی، ع. 1384. تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (1320-1357)، تهران: سمت.
2
بشیریه، ح. 1378. جامعهشناسی سیاسی نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نی.
3
بهروز، م. 1380. شورشیان آرمانخواه؛ ناکامی چپ در ایران، ترجمه مهدی پرتوی. تهران: ققنوس.
4
بیضایی، ب. 1380. نمایش در ایران، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
5
_______. 1390. چهارصندوق [نمایشنامه]، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
6
پاسکادی، ی. 1376. «ساختگرایی تکوینی و لوسین گلدمن». جامعه، فرهنگ، ادبیات، ترجمه محمد جعفر پوینده. تهران: چشمه. 53-69.
7
دووینیو، ژ. 1379. جامعهشناسی هنر، ترجمه مهدی سحابی، تهران: مرکز.
8
رنجبر، م. 1386. اوضاع سیاسی _ اجتماعی ایران در دهۀ 1340، زمانه، (57): 41-46.
9
غنینژاد، م. 1377. تجددطلبی و توسعه در ایران معاصر، تهران: مرکز.
10
گلدمن، ل. 1392. «روش ساختگرای تکوینی در جامعهشناسی ادبیات». درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات، محمدجعفر پوینده. تهران: نقش جهان. 174-193.
11
_______. 1371. جامعهشناسی ادبیات (دفاع از جامعهشناسی رمان)، ترجمه محمد پوینده، تهران: هوش و ابتکار.
12
فتوحی، م. 1392. سبکشناسی نظریهها، رویکردها و روشها، تهران: سخن.
13
فرخی، ح. 1386. نمایشنامهنویسی در ایران از آغاز تا 1370، تهران: فرهنگستان هنر.
14
نیکو رزم، س. 1390. «بررسی و تحلیل آثار و افکار بهرام بیضایی»، .www.louh.com
15
ولف، ج. 1393. «هنر و ایدئولوژی». مبانی جامعهشناسی هنر، علی رامین.تهران: نی. 244-269.
16
هاشمی، ا. 1386. «چهارصندوق در پرتو رویدادهای تاریخی ایران دهههای بیست تا چهل». سیمیا، (2): 98-117.
17