مقایسه گفتمان ارسطو، افلاطون و سقراط در اقبالنامه براساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان. اصفهان. ایران

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان. اصفهان. ایران.

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان. اصفهان. ایران

چکیده

یکی از نکات برجسته در آثار نظامی آن است که شخصیت‌های هر منظومه براساس ویژگی‌های فردی خاص خود سخن می‌گویند؛ به گونه‌ای که می‌توان از طریق شیوه سخن‌گفتن آنها به ابعاد شخصیتشان پی برد. این مقاله اقبالنامه را از این منظر تحلیل کرده است. زمانی که اسکندر از سه حکیم خود ارسطو، افلاطون و سقراط درخواست تنظیم خردنامه می‌کند، هر یک متناسب با موقعیت و جایگاه و ویژگی فردی خود خردنامه‌ای برای پادشاه ترتیب می‌دهند. در این پژوهش کوشش شده است تفاوت‌های گفتمان این سه حکیم براساس مدل سه بعدی فرکلاف تحلیل شود. نظریه فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می‌شود. سطح توصیف تحلیل یک متن در قالب لغات، نحو، نظام آوایی یا سطوح بالاتر از یک جمله است. در سطح تفسیر محتویات متن بر اساس ذهنیت مفسر یا دانش زمینه‌ای ارزیابی می‌شود و به دو بافت بینا متنیت و موقعیت تقسیم می‌شود. تبیین گفتمان را به عنوان یک فرایند اجتماعی بررسی می‌کند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که منطق گفت و گو و تنظیم خردنامه افلاطون با ظرافت و براساس ارزیابی جایگاه و موقعیت پایین خود نسبت به پادشاه تنظیم شده است. در حالی که گفتمان ارسطو و سپس سقراط در سطح تحکم و فرمان‌دادن است. شیوه سخن‌گفتن ارسطو به گونه‌ای است که خود را هم‌پایه پادشاه می‌بیند و سقراط نیز مقام و جایگاه خود را در مواردی فراتر از پادشاه می‌شمارد؛ به گونه‌ای که از دستوردادن به پادشاه و یا استفاده از الفاظ تحقیرکننده ابایی ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparing the discourses of Aristotle, Plato and Socrates in Iqbalnameh Based on Fairclough's critical discourse analysis approach

نویسندگان [English]

  • Zahra Amini Shalamzarri 1
  • Mohammad reza Nasr Esfahani 2
  • Sayyedeh Maryam Rozatian 3
1 Ph.D. in Persian language and literature of Isfahan University. Isfahan. Iran
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Isfahan. Isfahan. Iran
3 Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Isfahan. Isfahan. Iran
چکیده [English]

In Nizami's works, the characters of each story speak according to their individual characteristics. This article has analyzed Iqbalnameh from this point of view. When Alexander asks Aristotle, Plato and Socrates to prepare a "kherad nameh" for him, each of them prepares that for the king according to their position and individual characteristics. In this research, an attempt has been made to analyze the differences in the discourse of these three philosophers based on Fairclough's three-dimensional model. Fairclough's theory is examined in three levels: description, interpretation and explanation. Description is the analysis of a text in the form of words, syntax, phonetic system or higher levels of a sentence. At the level of interpretation, the content of the text is evaluated based on the interpreter's mentality or background knowledge . Explanation examines discourse as a social process. The results of the research indicate that the logic of the dialogue and the arrangement of Plato's kherad nameh is elegantly arranged based on the evaluation of his low position in relation to the king. While the discourse of Aristotle and then Socrates is at the level of commanding . Plato speaks to the king from a lower position, Aristotle puts himself on the same footing as the king, and Socrates considers himself superior to the king in some cases, Therefore, he does not shy away from giving orders to the king and using insulting words

کلیدواژه‌ها [English]

  • kheradNameh
  • critical discourse analysis
  • Socrates
  • Plato
  • Aristotle

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار