TY - JOUR ID - 4862 TI - خوانش و تحلیل لاکانی حکایت «شهریار و برادرش شاهزمان» JO - نقد و نظریه ادبی JA - NAQD LA - fa SN - 2476-7387 AU - براری جیرندهی, عباس AU - صفایی سنگری, علی AU - نیکویی, علیرضا AD - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران AD - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران AD - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 6 IS - 2 SP - 75 EP - 98 KW - شهریار KW - شهرزاد KW - روان‌کاوی KW - لاکان KW - هزارویک‌شب DO - 10.22124/naqd.2020.14317.1821 N2 - امروزه مطالعات بینارشته‌ای و نقد روان‌کاوانه، افق‌های تازه‌ای به روی پژوهشگران گشوده‌‌است. قصّه‌های هزارویک‌شب تاکنون در اشکال گوناگونی مورد ارزیابی قرار‌گرفته‌اند، اما جنبة روانکاوی قصه‌ها کمتر موردتوجه قرار گرفته‌است. درون‌مایة حکایت «شهریار و برادرش شاهزمان»، بیانگر مشکلی منحصر به تمدن است، که بررسی آن می‌تواند دریچه‌های تازه‌ای از معانی نهفته را به روی مخاطبان بگشاید. با‌آنکه فروید، پدر روان‌کاوی، به خوانش آثار شاعران و نویسندگان از‌جمله داستان‌های وهم‌آمیز و فراواقع‌گرا روی‌آورده‌ بود و منشأ الهام خود و آنها را با دو روش متفاوت، یکی می‌دانست (شریعت کاشانی، 1393: 13)، ولی در ادبیات روزگار ما، نقد روان‌کاوانه، آن‌‌گونه که شایسته است، حضور برجسته‌ای ندارد و یا مورد نقد شدید کسانی است که از نظریه‌پردازانی چون فروید، لاکان و دیگران حمایت نمی‌کنند. توانایی‌های تحلیلیِ روان‌کاوی و استعداد آن در تفسیرگری، ما را بر آن داشت که با توجه به نظریات لاکان، حکایت بنیادین و اصلی هزارویک‌شب را رمزگشایی کنیم. نظریات لاکان با همة مشکل‌فهمی، نه کژفهمیِ مفاهیم فروید را در بر دارد و نه در آن از برترشماریِ روان‌شناسی واقع‌گریز و عرفان‌زدة یونگ خبری است. این مقاله با نگاه لاکانی به ریشه‌های حکایت شهریار و برادرش شاهزمان می‌پردازد. UR - https://naqd.guilan.ac.ir/article_4862.html L1 - https://naqd.guilan.ac.ir/article_4862_40be4791452570bb4c07d7aa9eb38490.pdf ER -