اومبرتو اکو و بنیان نشانه‌شناختی تأویل

آلگونه جونقانی, مسعود

اومبرتو اکو و بنیان نشانه‌شناختی تأویل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مسعود آلگونه جونقانی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

اومبرتو اکو با الهام از نگرش‌های زبان‌شناختی یلْمْسلف و تأثیرپذیری از پرس در باب وجه تفسیری نشانه، که حاصل تأملات وی در باب معناپردازی نامحدود است، کوشیده است با تکیه بر روش‌شناسی ساختگرا و پراگماتیسم آمریکایی نظرات بدیعی در باب چگونگی تأویل متن به‌دست ‌دهد. او با طرح موضوع «بنیان‌های نشانه‌شناختی تأویل» نشان می‌دهد که تأویل به مثابه امری تلقی می‌شود که از تعامل خواننده و متن شکل می‌گیرد؛ به همین دلیل تأویل الزاماً در محدوده نیّت مؤلف باقی نمی‌ماند و از آن فراتر می‌رود. بر این اساس مقاله حاضر می‌کوشد ضمن بررسی خاستگاه‌های نظری اندیشه اکو، استدلال‌های وی را در این باره بررسی و تحلیل کند. در این بررسی مشخص می‌شود که تأویل اصیل[1] در برابر تأویل نابه‌هنجار[2]- که اساساً مستلزم خوانشی سوژه‌محور است- ناشی از نوعی آزادی در عین محدودیت است؛ به بیانی سرراست‌تر، متن بر اساس قابلیت‌های نشانه‌شناختی خود، خواننده را در مسیرهای مشخصی از جریان تأویل پیش‌ می‌برد؛ مسیرهایی که میتوان با مطالعه نشانه‌شناختی اثر آن‌ها را پیش‌بینی و تبیین کرد.

[1]. authentic interpretation

[2]. abberant interpretation

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.74767387.1395.1.1.3.6

موضوعات

معرفی و نقد نظریه‌های ادبی

عنوان مقاله [English]

Umberto Eco and the Semiotic Foundation of Interpretation

نویسنده [English]

Masoud Algouneh Jouneghani

چکیده [English]

Inspired by Hjelmslev’s linguistic insights, and influenced by Peirce’s work on the interpretive dimension of the sign, which is the outcome of his contemplations on unlimited semiosis, Umberto Eco has tried to put forward innovative ideas on the ways in which the interpretation of the text takes place. Drawing on structuralist methodology and American pragmatism, Eco offers a semiotic foundation for interpretation and, consequently, shows that interpretation is the result of the reader’s interaction with the text. Therefore, interpretation is by no means restricted to intentio auctoris (the author’s intention), and moves beyond such limitations. This article attempts to examine the theoretical origins of Eco’s thought as well as the arguments deriving from these origins. It demonstrates that, in contrast to ‘aberrant interpretation’, which requires a subject-oriented reading, ‘authentic interpretation’ results from the reader’s restricted freedom. In other words, thanks to its semiotic possibilities, the text forces the reader to move in certain interpretive directions which could be predicted and explicated through the semiotic analysis of the text.

کلیدواژه‌ها [English]

Umberto Eco
Semiotics
interpretation
Hermetic Drift
Openness
Dialectics of Text and Reader

مراجع

احمدی، ب. 1382. ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.

اکو، ا. 1387. نشانه‌شناسی، ترجمه ا. پیروز، تهران: نشر ثالث.

تادیه، ژ. ا. 1378. نقد ادبی در قرن بیستم. ترجمه م. نونهالی. تهران: نشر نیلوفر.

خدایی، ن. 1388. «نقدی بر نظریه‌های هرمنوتیک ادبی». پژوهش ادبیات معاصر جهان، (25): 49 – 64.

دهباشی، ش. 1385. «کتاب‌شناسی اومبرتواکو به زبان فارسی». بخارا، (52): 541-542.

رحیمی، ف. 1390. «جایگاه متن، مولف و خواننده از دیدگاه امبرتو اکو». ادب پژوهی، 5 (18): 125-143.

رورتی، ر. 1385. «دیدگاه اومبرتو اکو درباره تاویل». ترجمه ع.ح. آذرنگ و ن. نادری. بخارا، (25): 148-165.

سجودی، ف. 1387. نشانه‌شناسی کاربردی، تهران: نشر علم.

سلدن، ر. ویدوسون، پ. 1384. راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه ع. مخبر. تهران: طرح نو.

ضیمران، م. 1385. «اومبرتو اکو و نشانه‌شناسی». بخارا، (25): 217-226.

کاپوزی، ر. و ک. والِس. 1383. «متن بسته/متن گشوده». دانش‌نامه نظریه ادبی معاصر، ا.ر. مکاریک. ترجمه م. مهاجر و م. نبوی. تهران: نشر آگه.

وندندورپ، ک. 1383. «ایزوتوپی». دانش‌نامه نظریه ادبی معاصر، ا.ر. مکاریک. ترجمه م. مهاجر و م. نبوی. تهران: نشر آگه.

Bianchi, C & Gieri, M. 2009. "Eco’s Semiotic Theory", cited in New Essays on Umberto Eco. Cambridge. Cambridge University Press: 17-33.

Culler, J. 1992. "In Defense of Over-interpretation" cited in Interpretation and Over-interpretation. ed. S.Collini. Cambridge: Cambridge University Press: 109-123.

Eco, U. 1976. A Theory of Semiotics. Bloomington: Indiana University Press.

_______________. 1984a. Semiotics and the Philosophy of Language. Bloomington: Indiana University Press.

_______________. 1984 b. The Role of the Reader: Explorations in the Semiotics of Texts. Bloomington: Indiana University Press.

_______________. 1989. The Open Work. translated by A.Cancogni. with an introduction by D.Robey. Cambridge & Massachusetts: Harvard University Press.

_______________. 1992a. "Between Author and Text". cited in Interpretation and Over-interpretation. edited by S.Collini. Cambridge. England: Cambridge University Press: 67-88.

_______________. 1992b. "Over-interpreting Text", cited in Interpretation and Over-interpretation, ed. Stefan Collini, Cambridge: Cambridge University Press: 45-66.

_______________. 1992c. "Interpretation and History" cited in Interpretation and Over-interpretation. ed. Stefan Collini. Cambridge: Cambridge University Press: 23-43.

_______________. 1994. The Limits of Interpretation. Bloomington: Indiana University Press.

_______________. 2014. From the Tree to the Labyrinth: Historical Studies on the Sign and Interpretation, translated by Anthony Oldcorn. Cambridge. Massachusetts and London: Harvard University Press.

Peirce, C.S. 1931-1958. Collected Papers of Charles Sanders Peirce. Volumes I-VI, ed. by Charles Hartshorne and Paul Weiss. 1931-1935. Volumes VII-VIII, ed. by Arthur W. Burks, 1958. Cambridge, Mass: Harvard UP.

Rorty, R. 1992. "The Pragmatist's Progress", cited in Interpretation and Over-interpretation, ed. Stefan Collini, Cambridge: Cambridge University Press: 89-108.