منطق خوانش ادبی و جایگاه آن در فهم‌ ادبیات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

«خوانش» ادبی دارای دو بعد است: اول رویکردها و نظریه‌ها و دوم منطق خوانش. این مقاله درصدد است تا منطق خوانش را، که در تحقیقات و مطالعات ادبی به‌ندرت به عنوان موضوعی مستقل مورد توجه قرار گرفته‌است، تبیین نماید. طرح تحقیق سرفصل‌های زیر را در بر می‌گیرد: 1- معرفی خوانش به عنوان برداشت دیگری از ادبیت متن؛ 2- بررسی شیوه‌های متداول خوانش؛ 3- معرفی خوانش دیالکتیک به عنوان برابرنهاد روش‌های دیگر؛ 4- نقد هر یک از روش‌های فوق ؛ 5- ذکر دلایل مخالفت با خوانش ادبی؛ 6- ذکر مؤلفه‌های عمده در امر خوانش، و 7- ارائۀ الگویی برای تحلیل فرایندهای به‌کار رفته در خوانش در جریان آموزش متون. هدف اصلی این مقاله، شناخت ارزش و جایگاه موضوع خوانش در آموزش‌های ادبی و دست‌یافتن به الگویی منسجم برای بررسی منطق خوانش‌های ادبی است. از این رو، جز در برخی موارد، به سیر  نظریه‌های هرمنوتیک خوانش ادبی نمی‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Logic of Literary Reading and Its Place in Understanding Literature

نویسنده [English]

  • Razieh Hojjatizadeh
Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Isfahan
چکیده [English]

Literary ‘reading’ has two aspects: first, approaches and theories, and, second, the logic of reading. This paper attempts to explore the logic of reading, which has rarely been noticed as an independent subject in literary studies. The paper’s research plan includes the following items: 1. introducing reading as a different way of understanding the text’s literariness, 2. studying the current methods of reading, 3. introducing dialectical reading as an anti-thesis to other methods, 4. criticizing the methods mentioned above, 5. explaining the reasons for the rejection of literary reading, 6. explaining the major factors in the act of reading, and 7. presenting a model for the analysis of the processes involved in reading in the course of teaching texts. The main aim of this paper is to identify the value and place of reading in teaching literature, and arrive at a coherent model for the study of the logic of literary reading. Therefore, except on rare occasions, the paper does not consider the development of the hermeneutic theories of literary reading

کلیدواژه‌ها [English]

  • reading
  • Involvement
  • distance
  • dialectic
  • subject-reader

مراجع

آیچل، ج. 1380. «خوانش در فراسوی معنا». ترجمه ا. حری. زیباشناخت، (5): 247-256.
اکو، ا. 1368. «تأویل و تاویل افراطی». هرمنوتیک مدرن (مجموعه مقالات)، ترجمه ب. احمدی، م. مهاجر و م. نبوی. تهران: نشر مرکز. 267- 320.
بل، ج. 1394. طرح و ساختار رمان، ترجمه م. سلیمانی، تهران: سوره مهر.
خدایی، ن. 1388. «نقدی بر نظریه‌های هرمنوتیک ادبی». پژوهش ادبیات معاصر جهان، (52): 49-64.
دستغیب، ع. 1357. نقد آثار هدایت، تهران: مرکز نشر سپهر.
رحیمی، ف. 1390. «جایگاه متن، مؤلف، خواننده از دیدگاه امبرتو اکو». ادب‌پژوهی، (18): 125-144.
سلدن، رامان، ویدوسن، پیتر. 1392. راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه ع. مخبر، تهران: طرح نو.
سوسور، ف. 1389. دوره عمومی زبان‌شناسی. ترجمه ک. صفوی. تهران: هرمس.
شقاقی، م. 1390. «جستاری در رویکرد دیالکتیکی به خواندن». تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، (68): 25-50.
قربانی، م. 1372. نقد و تفسیر آثار هدایت، تهران: نشر ژرف.
مهاجر، م. و نبوی، م. 1393. به سوی زبانشناسی شعر، تهران: آگه.
هدایت، ج. 1381: سه قطره خون؛ نقدها و نظرها، متن داستان، ترجمه انگلیسی داستان، تهران: نشر چشمه.
Barthes. R. 1971. "Réflexions sur un manuel", In Doubrovsky, S. et Todorov, T. L'enseignement de la littérature, Paris: De Boeck/Duculot, 64-71.
Burgos, M. 1994. "La lecture des adolescents: identification et interprétation". L'Ecole des letters 1er cycle, (12-13): 37-40.
Danto, A. 1964. "The Artworld". The Journal of Philosiphy, 61)19): 571-584.
Derrida, J. 1967. L'écriture et la difference. Paris: Seuil.
Dufay, J.L. 1994. Stéréotype et lecture, Liege: Mardaga.
_________. 1999. "Les nouvelles approches didactiques facilent-t-elles acces des éleves a la literature?". Francais aujourd'ui-hors série, lectures, literatures, enseignements, Actes du 11em congres de l'AFEF: 89-102.
 Dumortier, J-L. 2001a. "La lecture littéraire: pour et contre". Education Formation, (262): 35-60.
 Fairclough, N. 2001. "The dialectics of discourse", Textus 14(2): 231-242.
Falardeau, E. 2003. "Compréhension et interpretation: Deux composante complémentaire de la lecture littéraire". Revue des Sciences de l'éducation, 29(3): 673-694.
 Fish, S. 1981. "Why no one's afraid of Wolfgang Iser". Diacritics:A Review of Contemporary Criticism, 11(1): 2-13.
Genette, G. 1966. Figures II, Paris: Seuil.
 Gervais, B. 1993. A l'écoute de la lecture, Montréal: VLB.
 _______. 1998. Lecture littéraire et explorations en literature américaine, Montréal: XYZ éditeur.
Goldenstein, J.P. 1990. Entrée en littérature, Paris: Hachette.
Iser, W. 1980. "Interaction between text & reader". In S. Suleiman et I. Crosman (ed.). The Reader in the Text, Princeton: PUP.
 Jouve, V. 1993. La lecture, Paris: Hachette Livre.
Lafarge, C. 1983. La valeur littéraire. Paris: Fayard.
 Lahire, B. 1993. La raison des plus faibles. Ecritures domestiques et lectures en milieu populaires. Lille: Presses Universitaires de Lille.
 Langlade, G & Fourtanier, M-G. 2007. "La question du sujet-lecteur en didactique da la lecture littéraire". Falardeau, E, La didactique du francais: les voies actuelles de la recherché, Québec: Presses de l"Universiré Laval: 101-123.
 Noël-Gaudereault, M (dir.). 1997. Didactique de la literature; Bilan et Perspectives, Montréal: Nuit Blanche.
Picard, M. 1984. "La lecture comme jeu", Poétiques, (58): 253-273.
 Privat, J-M. 1993. "L'institution des lecture". Pratiques, (80): 7-34.
 Rastier, F. 2001. Arts et sciences du text, Paris: PUF.
 Reuter, Y. 1996. " La lecture littéraire: Eléments de definition". Le Francais aujourd'hui, (112): 65-71.
Riffaterre, M. 1983. Sémiotique de la Poésie, Paris: Seuil.
 Rorty, R. 1992. "The pragmatist's progress". In Eco. U, Interpretation & Overinterpretation, Cambridge: CUP.
نقد و نظریه ادبی
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پیاپی 2
مهر 1395
صفحه 125-153

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار