نقد شیوه خطی در تاریخ‌نگاری ادبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران، ایران

چکیده

شیوه خطی، رویکرد رایج تاریخ‌نگاری ادبی از گذشته تاکنون بوده‌است. این شیوه به‌رغم دارا بودن ارزش آموزشی و تسهیل یادگیری وقایع تاریخ ادبیات، نمی‎تواند برای پژوهش‌های دقیق تاریخ‌نگاری ادبی روشی کارا باشد و درنهایت به عرضه گزارشی ناقص و مبهم درباره وقایع ادبی منجر می‎شود. این مقاله به بررسی برخی کاستی‎های این شیوه در مطالعه تاریخ ادبیات فارسی می‎پردازد و پنج کاستی رایج آن را که در بینش تاریخ‌نگاری ادبی معاصر ریشه دوانده‌است به شرح زیر معرفی می‎کند: 1-ناتوانی در توصیف تغییرات تدریجی آثار و سنت‌های ادبی؛ 2-ناتوانی در شناسایی روابط چندگانه بین وقایع ادبی؛ 3-پیوسته نشان‌دادن مقاطع گسست به صورت نمادین؛ 4-همگن‌سازی دوره‌های مختلف ادبی بدون توجه به سهم واقعی هریک و 5-تعیین آغاز و انجام وقایع ادبی برخلاف واقعیت‌های تاریخی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Critique of the Linear Method in Literary Historiography

نویسنده [English]

  • Hossien Hajari
Assistant Professor of Persian Language and Literature, SAMT, Tehran, Iran
چکیده [English]

The linear style has been the common approach of literary historiography from the past to the present. Despite its educational value and facilitating the learning of literary history, this method cannot be an effective method for accurate literary historiography, and ultimately leads to incomplete and ambiguous reports about literary events. The present article examines some of the weaknesses of this method in the study of the history of literature and identifies five common shortcomings that exist in contemporary literary historiography:

Failing to describe gradual changes in literary works and traditions
Failing to identify multiple relationships between literary events
Symbolically interconnecting points of rupture
Homogenizing different historical periods regardless of the actual contribution of each
Determining the beginning and end of literary events contrary to historical facts

 
Extended Abstract

Introduction

The linear style has been the common approach to literary historiography from the past to the present. This method, despite its educational value and its capacity for facilitating learning about the main events in the history of literature, is not an effective method for research in literary historiography as it ultimately leads to incomplete and ambiguous reports on literary events. The present study examines some of the weaknesses of this method in the study of the history of literature and identifies some common weaknesses in contemporary literary historiography, such as its inability to describe gradual changes in literary works and traditions, its inability to identify multiple relationships between literary events, and its tendency to symbolically interconnecting periods that are separate and homogenizing different historical periods regardless of the actual contribution of each.
 

Theoretical Framework

Linear methodology in history, introduced by Ahmad Pakatchi, provides the framework of the present study.
 

Methodology

The present study uses the descriptive-analytical methodology to examine linear methodology in historiography.
 

Discussion and Analysis

In the present paper the principles of the linear method of historiography have been identified and discussed and the problems resulting from this method have been pointed out.
 

Conclusion

Despite its different educational advantages, the linear method of writing about the history of literature results in the production of an incomplete, ambiguous image of the history of literature. Therefore, it seems that in literary research, particularly in research papers, theses, and dissertations, new methods should be utilized so that more precise and comprehensive results are achieved.
 
Bibliography
Fotouhi, M. 1395 [2016]. “Negahi beh Sabk-e Hendi.” Markaz-e Pajuheshha-ye Irani va Eslami. http://www.cgie.org.ir/fa/news/129897.
Homayi, J. n.d. Tarikh-e Adabyat-e Iran. Tehran: Foroughi.
Jafarinejad, A. 1386 [2007]. “Nofuz-e Farhang, Zaban va Adabyat-e Farsi dar Farhang va Hoviyat-e Melli-e Hendustan va Shebheh-Qarreh.” Nameh-ye Parsi 12/1 & 2.
Mohammadi-Malayeri, M. 1379 [2000]. Tarikh va Farhang-e Iran. Tehran: Tous.
Pakatchi, A. 1388 [2009]. “Naqd-e Olgouha-ye Khati dar Pajuhesh-e Tarikhi-e Andisheh-ye Siasi-e Eslam.” Ravesh-shenasi dar Motale’at-e Siasi-e Eslam. A. A. Alikhani. Tehran: Emam Sadeq University.
Safa, Z. 1363 [1984]. Tarikh-e Adabyat-e Iran. Tehran: Ferdowsi.
Sarli, N. 1392 [2013]. “Naqd va Bazandishi-e Dowreh-bandi dar Tarikh-e Adabi.” Faslnameh-ye Elmi Pajouheshi-e Naqd-e Adabi 23: 11-36.
Shiri, Q. 1389 [2010]. “Pichidegi-ha-ye Sabk-e Esfahani ya Hendi va Zamineh-ha-ye Paydayesh-e An.” Pajuheshha-ye Zaban va Adabyat-e Farsi 5: 44-45
Zarrinkoub, A. 1392 [2013]. Tarikh-e Mardom-e Iran az Payan-e Sassanian ta Payan-e Al-e Bouyeh. Tehran: Amirkabir.
Zarghani, M. 1388 [2009]. Tarikh-e Adabi-e Iran va Qalamrow-e Zaban-e Farsi. Tehran: Sokhan.

کلیدواژه‌ها [English]

  • History of Literature
  • Literary Historiography
  • Linear Method
پاکتچی، ا. 1388. «نقد الگوهای خطی در پژوهش تاریخی اندیشه سیاسی اسلام». مجموعه مقاله روش‌شناسی در مطالعات سیاسی اسلام، به کوشش ع. علیخانی. تهران: دانشگاه امام صادق. 285-331.
جعفری‌نژاد، ا. 1386. «نفوذ فرهنگ، زبان و ادبیات فارسی در فرهنگ و هویت ملی هندوستان و شبه‌قاره». نامه پارسی، سال دوازدهم(1و2): 97-119.
زرقانی، م. 1388. تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی، تهران: سخن.
زرین‌کوب، ع. 1392. تاریخ مردم ایران؛ از پایان ساسانیان تا پایان آل‌بویه، تهران: امیرکبیر.
سارلی، ن. 1392. «نقد و بازاندیشی دوره‌بندی در تاریخ ادبی». نقد ادبی، سال ششم(23): 11-36.
شیری، ق. 1389. «پیچیدگی‌های سبک اصفهانی یا هندی و زمینه‌های پیدایش آن». مجله پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دوره جدید (1)(پیاپی 5): 31-48.
صفا، ذ. 1363. تاریخ ادبیات ایران، ج1 و 2 و 5/1. تهران: فردوسی.
فتوحی، م. 1395. «نگاهی به سبک هندی». مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی). بازیابی در نشانی: http://www.cgie.org.ir/fa/news/129897  
محمدی­ملایری، م. 1379. تاریخ و فرهنگ ایران، ج3. تهران: توس.
همایی، ج. بی‌تا.  تاریخ ادبیات ایران، چاپ سوم. تهران: فروغی.
Al-baghdadi, N. 2008. "Registers of Arabic Literary History". New Literary History, Vol 39 (3): 431-461.
Helberg, R.V. 2006. Literary History and the Evaluation of poetry, oxford: published by oxford university Press.
Rehder, R. 1995. "periodization and the theory of literary History".  In Robert rehder.com/site/Essays/periodization_1.html