بررسی سوژۀ مسئله‌مند زن در رمان سووشون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

2 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

سیمین دانشور در رمان سووشون، با نگاهی به جنگ بین عشایر و دولت مرکزی در سال‌های ابتدایی دهۀ بیست، زندگی خانی تحصیل­کرده و خانواده­اش را روایت می‌کند. این روایت که درهم­تنیده با مسائلی چون حضور و دخالت انگلیسی‌ها در رابطۀ بین دولت و عشایر است، همراهی با مظاهر تجدد را با پیچیدگی‌هایی مواجه می‌کند. یوسف که با یکجانشینی عشایر موافق است و خا‌ن‌های یاغی را نکوهش می‌کند، درعین­حال با دخالت عامل بیگانه موافق نیست. او درنهایت به‌دلیل نفروختن غلاتش به انگلیسی‌ها به قتل می‌رسد. زری، همسر او، ازاین­پس به شخصیتی دادخواه و معترض بدل می‌شود که مسئلۀ یوسف در مبارزه با انگلیسی‌ها را درونی کرده است. اعتراض زری نیز، اعتراض به ظلم و دخالت انگلیسی‌ها و سرسپردگی دولت دربرابر آنها است. سوژۀ زنانه به‌دلیل همراهی با آرمان‌های ملی در سووشون شکل گرفته است. ضمن اینکه این رمان اولین رمان زنان است، مسئله­مند شدن شخصیت زن در آن بیش از همه با مسئلۀ یکجانشینی، ملی‌گرایی و استعمار گره می‌خورد. در این مقاله دوگانه شدن برخورد با تجدد و ملی‌گرایی به‌دلیل وجود عامل دخالت بیگانه، منشأ مسئله‌مندی زن (زری) قلمداد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Problematic Subject of Women in Simin Daneshvar’s Savushun

نویسندگان [English]

  • Mona Taleshi 1
  • Ghodsieh Rezvanian 2
1 Ph. D. Student in Persian Language and Literature, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 Professor in Persian Language and Literature, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

In her Savushun (1969), Simin Daneshvar gives an account of the life and family of an educated Khan in a war that broke out in the early 1940s between the nomads and the central government. She weaves her narrative with the presence of English people and their interference with the relationship between the nomads and the government which problematises the acceptance of the manifestations of modernity. Yousef, who desires the settlement of the nomads and reprimands the renegade Khans, is against foreign intervention. Eventually, he is murdered for not selling his grain to the English. After his death, his wife, Zari, who has internalised Yousef’s problem with the English, becomes a petitioner and a rebel. Her protest is against the English interference and the passivity of the government. In this regard, the significance of national ideals in Savushun contributes to the definition and status of the feminine subject. It is worth mentioning that the novel is the first work of fiction written by an Iranian writer. The problematisation of the female character is usually intertwined with nationalism, settlement, and colonialism. The dichotomy of modernity and nationalism and conflicting views on foreign interference, according to the present article, are among the major concerns in the problematisation of women.
 
Extended Abstract
1.Introduction
Written by Simin Daneshvar in 1969, Savushun is the first novel in women’s fiction in Iran. It gives an account of the life and family of an educated Khan in a war that broke out in the early 1940s between the nomads and the central government. Yousef, the educated Khan who kindly tends to his subjects, is the protagonist of the novel. His refusal to sell his grain to the English leads to his murder which initiates the transformation of the female character, Zari, who seeks justice for her husband’s death.
2.Methodology
The article at hand is a descriptive-analytical study that employs library sources to analyse the female protagonist in light of György Lukács’ problematic character theory.
 
3.Theoretical Framework
The novel, for Lukács, is the outcome of the separation of the object from the mind, which shapes the narrative structure in accordance with the internalised experience of time. The epic represents the mind-object unification, but the novel, which is rooted in the epic, marks their differences and unveils the solidarity of the mind (Pouyandeh, 1390 [2011]: 192). In his later works, Lukács investigates the novel in light of the economic transition of the West from feudalism to the bourgeoisie. A realist novelist, for Lukács, is aware of the contradictions caused by the change in the economic structure and has the ability to represent them in his/her novel. Honoré de Balzac's La Comédie Humaine, Lukács argues, is a perfect example of a realist work. For Balzac, the greatest intellectual achievements of the bourgeoisie revolution, which are the imposition of the thoughts of the bourgeois society on humanities and the arts, are abstract ideals in contrast with the real capitalist economy (1380 [2001]: 64). The problematic protagonist seeks the qualitative and ethical values in the world which reflects the dominant exchange value. Similarly, Goldman investigates the protagonist through different stages of capitalism. In this regard, the problematic protagonist belongs to the first stage of capitalism, which glorifies liberal and individualistic values. The conflicts between qualitative and moral values and commodity values in the capitalist world affect the personality of the problematic hero. Canonical novels echo the social, political, and economic structures of their time, and their concrete and existential qualities represent the conflict between different societal forms in light of the change in the economic structure (Pouyandeh, 1381 [2002]: 127). Along the same lines, the political and economic transition of Iran’s constitutional revolution marks the emergence of the novel (Iranian, 1358 [1979]: 77). The formation of the nation-state by Reza Shah marks the transition from the prototypes of the novel to its final form (Sepehran, 1399 [2020]: 19). The new identity and re-defined roles of women gave them the chance to express themselves through novels.
 
4.Discussion and Analysis
This study investigates the interconnectedness of modernity, sexuality, and the life of the protagonist in Savushun. Modernity aims to change the status of women as reflected in Reza Shah’s emphasis on nationalist tendencies (Papeli Yazdi, 1397 [2018]: 117). In this regard, every citizen had to obey the state, which in turn affected the nomads. The resettlement of the nomads was among Reza Shah’s main objectives, which after the September of 1941, led to an uprising against the state. The English provoked the nomads and, at the same time, cooperated with the state, showing an ambivalent attitude toward modernity (Abrahamian, 1383 [2004]: 176). Defending the resettlement of nomads, the protagonist, Yousef, condemns the interference of the English and eventually gets killed by them. Although Zari studied in an English institution and learned tailoring from Zinger, she begins to resent the English. According to Yousef, as an aftermath of the English interference with modernization, they own the best schools, hospitals, and tailoring houses and markets (Daneshvar, 1399 [2021]: 127). Zari and Yousef encounter useless middlemen who make a living by serving the English. Yousef’s death transforms Zari’s understanding of the socio-political structure and encourages her to shift internal monologue with dialogue. Through her speech at Yousef’s funeral, Zari turns the funeral into a political demonstration which in turn leads to her problematisation.
 
5.Conclusion
Savushun exposes the socio-political structure that came to prominence after the September of 1941 and reflects the complexities of nationalism and modernity in light of foreign interference. On the other hand, the same complexity forms the identity of the protagonists. English interference problematises Yousef’s identity, which in turn problematises Zari’s identity, as far as activism and nationalism are concerned.
 
Select Bibliography
Abarahamian, E. 1383 [2004]. Iran Beyn-e Do Enghelab. Ahmad, G. M. et al. (trans.). Tehran: Ney.
(Iran Between Two Revolutions) [In Persian].
Daneshvar, S. 1399 [2020]. Savushun. Tehran: Amir Kabir. [In Persian].
Karimi, S. 1399 [2020]. Panja’h Saal bad-e Savushun. Tehran: Negah-e Mo’aser. [In Persian].
Lukács, G. 1380 [2001]. Jame’eh-shenasi-e Roman. Mohammad Jafar, P. (trans.). Tehran: Cheshameh.
(Balzac et le Réalisme Français) [In Persian].
Lukács, G. 1400 [2021]. Nazariyeh-e Roman. Hassan, M. (trans.). Tehran: A’shiyan.
(The Theory of the Novel) [In Persian].
Mernissi, F. 1380 [2001]. Zanan-e Pardeh Neshin va Nokhbeh-gun-e Joush’an-poush. Maliheh, M. (trans.). Tehran: Ney. [In Persian].
Papeli Yazdi, L. et al. 1397 [2018]. Ba’sta’n Shenasi-e Siyasat-ha-e Jensi va Jensi’ati. Tehran: Negah-e Mo’aser. [In Persian].
Pouyandeh, M. J. 1377 [1998]. Dar’amadi bar Jame’eh-shenasi-e Adabiyat. Tehran: Naqsh-e Jahan. [In Persian].
Sadeghi, F. 1396 [2017]. Kashf-e Hijab (B’az-kha’ni-e Yek Modakheleh-e Modern). Tehran: Negah-e Mo’aser. [In Persian].

کلیدواژه‌ها [English]

  • Savushun
  • Modernity
  • Nationalism
  • Woman
  • Problematisation
آبراهامیان، یرواند (1383). ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ احمد گل­محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نی.
آفاری، ژانت (1385). انقلاب مشروطۀ ایران، ترجمۀ رضا رضایی. تهران: بیستون.
بخشی‌قلی، مریم (1389). تحلیل و مقایسۀ جایگاه زن در داستان‌های سیمین دانشور و سیمون دوبوار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه لرستان: دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسی.
پاپلی‌یزدی، لیلا و دژم‌خوی، مریم (1397). باستان‌شناسی سیاست‌های جنسی و جنسیتی، تهران: نگاه معاصر.
پاینده، حسین(1397). «خوانش متن به شیوۀ تاریخ‌گرایان نوین (تحلیل گفتمان‌های سووشون)»، فصل‌نامۀ انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال چهاردهم (53)، 11 -39.
پوینده، محمدجعفر (1381). جامعه، فرهنگ، ادبیات، تهران: چشمه.
جوکاری، مهناز؛ عربی، علی و روحانی، علی (1398). «بازنمایی شخصیت زن در رمان قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، موردمطالعه رمان سووشون و چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم». نشریه زن و جامعه، سال دهم (2)، 263- 282.
جوهری، شهناز (1397). تحلیل تطبیقی کنش زنان در سه رمان چشم‌هایش، سووشون و جای خالی سلوچ از منظر روان‌شناسی اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه تربیت مدرس: دانشکدۀ علوم انسانی.
حسن‌زاده میرعلی، علی و رضویان، رزاق (1390). «قهرمان مسئله‌دار در رمان‌های مدیر مدرسه و سووشون». پژوهش‌نامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال پنجم (17)، 125-146.
دانشور، سیمین (1399). سووشون، تهران: امیرکبیر.
زرینسکی، مایکل. پ. (1371). «زنان میسیونر آمریکایی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در ایران». ترجمه منیژه گلبابائی بدیع‌الزمانی. فصلنامۀ نیمۀ دیگر (زن در دورۀ قاجار و انقلاب مشروطه)، (17)، 38 -63.
ساناساریان، الیر (1384). جنبش حقوق زنان در ایران طغیان؛ افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 57، ترجمۀ نوشین احمدی خراسانی. تهران: اختران.
سپهران، کامران (1399)، رد پای تزلزل: رمان تاریخی ایران 1300 -1320، تهران: شیرازه.
صادقی، فاطمه (1384). جنسیت، ناسیونالیسم و تجدد در ایران (دوره پهلوی اول)، تهران: قصیده‌سرا.
صادقی، فاطمه (1385). «هراس از زن به­مثابه دیگری»، آیندۀ نو، (162)،50 – 60.
صادقی، فاطمه (1396). کشف حجاب (بازخوانی یک مداخلۀ مدرن)، تهران: نگاه معاصر.
فرهنگی، سهیلا و ارده‌جانی، مینو (1392). «بررسی تحلیل رفتارهای غیرزبانی در رمان سووشون». فصل‌نامۀ پژوهشهای ادبی، سال 10(41)، 57 – 78.
لوکاچ، گئورک (1380). جامعه‌شناسی رمان، ترجمۀ محمدجعفر پوینده. تهران: چشمه.
لوکاچ، گئورک (1400). نظریۀ رمان، ترجمۀ حسن مرتضوی. تهران: آشیان.
کریمی، شیرین (1399). پنجاه سال بعد سووشون، تهران: نگاه معاصر.
کسروی، احمد (1357). تاریخ مشروطه، جلد 1. تهران: امیرکبیر.
گلشیری، هوشنگ (1392). جدال نقش با نقاش در آثار سیمین دانشور، تهران: نیلوفر.
محمدی، الهام و یاقوتی، هدا (1397). «تحلیل جامعه‌شناختی خودآگاهی زن در جدال
با ساختارهای سنتی و مدرن، موردمطالعه رمان‌های سیمین دانشور». پژوهش‌نامۀ زنان، سال
نهم،(4)، 77 -100.
محمودی، مریم و شریفیان، فائزه (1398). «نقد و تحلیل مضامین اجتماعی رمان سووشون». نشریۀ علمی زن و فرهنگ، سال دهم (40)، 7ـ 19.
مرنیسی، فاطمه (1380). زنان پرده‌نشین و نخبگان جوشن­پوش، ترجمۀ ملیحه مغازه­ای. تهران: نی.
مصباحی‌پور ایرانیان، جمشید (1358). واقعیت اجتماعی و جهان داستان، تهران: امیرکبیر.
نجم‌آبادی، افسانه (1374). حکایت دختران قوچان، تهران: روشنگران.
ولی‌زاده، وحید «جنسیت در آثار رمان نویسان زن ایرانی». نقد ادبی، سال 1(1)، 191 -224.