بررسی ارتباط مرگ با کلام و گفتمان پسامرگی در پست‌مدرنیسم در روایت‌های داستانی محمدرضا کاتب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

درون‌مایه مرگ یکی از موضوعات مهم برای بازنمایی در ادبیات جهان است. نوشتار پسامدرنیستی با شبیه‌سازی مرگ و مواجهه خواننده با دنیاهای متعدد و گذار از مرزهای هستی‌شناسانه این مضمون را به رویه و سطح روایت سوق داده و بر نقش غیرقابل‌انکار آن در شکل‌گیری قصه‌های بشری تأکید ورزیده‌است. اندیشمند پسامدرنیست برایان مک‌هیل، به ارتباط محتوایی مرگ و گفتمان در ادوار مختلف به‌ویژه در حوزه ادبیات پسامدرنیستی اشاره‌کرده‌است. در این پژوهش با بازخوانی روایت‌های داستانی محمدرضا کاتب به این سؤال مقدر پاسخ می‌دهیم که آیا اندیشه پیوند میان مرگ و کلام در متون داستانی محمدرضا کاتب به چشم می‌خورد؟ و سپس در بازنمایی مضمون مرگ این ارتباط با پسامدرنیسم محفوظ مانده‌است؟ در این جستار تلاش شده‌است پیوند محتوایی مرگ با کلام و گفتار پسامرگی در پسامدرنیسم و تلازم و همبستگی محوری این مضامین در روایت‌های داستانی این داستان‌نویس معاصر نشان داده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of the Connection between Death and Postmodernist Post-mortem Discourse in Mohammadreza Kateb’s Fictional Narratives

نویسندگان [English]

  • Hoda Pezhhan 1
  • Mohammad Ali Mahmoudi 2
  • Mohammad Ali Zahrazadeh 3
1 PhD Student of Persian Language and Literature, University of Sistan and Baluchestan
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Sistan and Baluchestan
3 Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

The theme of death is one of the most important subjects represented in world literature. By simulating death, confronting the readers with multiple worlds and crossing ontological borders, postmodernist writing has moved this theme to the surface of narratives and emphasized its undeniable role in the formation of human stories. Brian McHale, a scholar of postmodernism, has pointed out the thematic connection between death and discourse in different periods, especially in postmodernist literature. Rereading Mohammadreza Kateb’s fictional narratives, this study aims to deal with the following questions: is the above-mentioned connection detectable in Kateb’s narratives? And, in representing the theme of death, has this relationship to postmodernism been preserved? This paper is an attempt to demonstrate the thematic connection between death and post-mortem discourse in postmodernism, and the interdependence of these themes in the fictional narratives of this contemporary writer

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postmodernism
  • Death
  • Discourse
  • The Novel
  • Mohammadreza Kateb

مراجع

برگو، ب. 1393. امانوئل لویناس (دانشنامه فلسفه استنفورد)، ترجمه ا. پورخیری. تهران: ققنوس.
بشیری، م. و هرمزی، ز. 1393. « تحلیل ساختار روایت در رمان آفتاب پرست نازنین ». متن پژوهی ادبی، (59): 85-100.
خادمی­کولایی، م. و ملازاده. غ.  1392. «بررسی و تحلیل رمان هیس با توجه به مؤلفه های وجودشناسانه پست مدرن». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، (29): 201-226.
رشیدیان، ع. 1393. فرهنگ پسامدرن، تهران: نشر نی.
سلیمانی، ب. و ح. پاینده و م. معتقدی. (مصاحبه شونده). 1382. «چرا خلاصه این رمان دشوار است؟ (نقد و بررسی کتاب پستی)». کتاب ماه ادبیات و فلسفه، (72): 56- 63.
قائمی، م. و عباسی، ب. 1392. «نیچه،‌ مرگ خودخواسته یا وعظ مرگ؟»، جستارهای فلسفی، (24): 81-102.
قاسمی، ر. 1381. همنوایی شبانه ارکستر چوبها، تهران: ورجاوند.
 کاتب، م. 1381. پستی، تهران: نیلوفر.
ــــــــــــــــ 1392الف. بی‏ترسی، تهران: ثالث.
ــــــــــــــــ 1392ب. هیس، تهران: ققنوس.
ــــــــــــــــ 1394. آفتاب‏پرست نازنین، تهران: هیلا.
مک هیل، ب. 1392. داستان پسامدرنیستی، ترجمه ع. معصومی. تهران: ققنوس.
ـــــــــــ . 1394. «عشق و مرگ در نوشتار پسامدرنیستی»، ادبیات پسامدرن، ترجمه پ. یزدان‌جو. تهران: نشر مرکز.
نیچه، ف. 1384.  آواره و سایه‌اش، ترجمه ع. عبداللهی. تهران: مرکز.
ـــــــــــــــ . 1385. حکمت شادان، ترجمه ج. آل احمد و س. کامران و ح. فولادوند. تهران: جامی.
ــــــــــ . 1387. چنین گفت زردشت، ترجمه د. آشوری. تهران: آگاه.
Hatab, L. J. 2005. Nietzsche's Life Sentence: Coming to Terms with Eternal Recurrence, New York: Routledge.
Kakela Pumala, T. 2014. “Postmodern Ghosts and the Politics of Invisible Life”. Death in Literature, edited by O. Hakola and S. Kivisto. London: Cambridge Scholars Publishing.
Katz, C. E. 2005. Emmanuel Levinas, London and New York: Routledge.
Levinas, E. 1993. God, Death and Time, translated by B. Bergo. California: Stanford University press.
McHale, B. 2004. Postmodrnist Fiction, London: The Taylor & Francise-library.
Mooney, A. 2014. Human Rights and the Body: Hidden in Plain Sight, Farnham: Ashgate.
Wondrich, R. G. 2008. “Postmodern Love, Postmodern Death and God-like Authors in Irish Fiction: The Case of John Banville”, Bells: Barcelona English Language and Literature Studies, (11): 79-88.
نقد و نظریه ادبی
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پیاپی 2
مهر 1395
صفحه 57-78

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار